Nên hay không nên sử dụng chất làm ngọt nhân tạo?

Những lo ngại về ảnh hưởng sức khoẻ của đường bổ sung đã khiến nhiều người chuyển sang sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo để thoả mãn sở thích hảo ngọt của mình. Nhưng chất làm ngọt nhân tạo có thực sự là một sự thay thế an toàn? Khoa học ngày càng chứng minh điều ngược lại, cùng tìm hiểu tác hại của chất tạo ngọt nhân tạo

Chất làm ngọt nhân tạo làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột

Tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo có liên quan đến việc tăng Firmicutes và giảm Bacteroidetes , một dạng vi khuẩn có liên quan đến bệnh béo phì ở người. Chất làm ngọt nhân tạo cũng có thể ức chế vi khuẩn sinh sản — cả mặt tốt, chẳng hạn như vi khuẩn đường ruột cộng sinh, cũng như mặt xấu, bao gồm E. coli và mầm bệnh nha chu có thể gây ra các tình trạng như bệnh nướu răng. Rõ ràng chất làm ngọt nhân tạo có thể có tác động lớn đến hệ vi sinh vật đường ruột và quan trọng là ngay cả sau khi ngừng sử dụng chất làm ngọt nhân tạo, sự khác biệt về vi khuẩn đường ruột vẫn tồn tại. Những phát hiện này cho thấy rằng việc tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo trong thời gian dài có thể có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe đường ruột.

Chất tạo ngọt nhân tạo làm suy giảm khả năng dung nạp glucose

Trớ trêu thay, chất làm ngọt nhân tạo có thể gây ra tình trạng không dung nạp glucose bằng cách thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột. Trong một nghiên cứu, những con chuột tiếp xúc với aspartame trong 8 tuần có thành phần hệ vi sinh vật đường ruột bị thay đổi và đường huyết lúc đói tăng cao. Trong một nghiên cứu khác, việc uống saccharin trong 11 tuần đã tạo ra những thay đổi về thành phần trong hệ vi sinh vật đường ruột dẫn đến tình trạng không dung nạp glucose.

Ngược lại, không dung nạp glucose làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, tiểu đường loại 2 và bệnh tim mạch. Thật thú vị, tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc từng tình trạng này. Rất có thể những người thường xuyên tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo có nhiều khả năng mắc các bệnh mãn tính ngay từ đầu, nhưng bằng chứng vẫn gây lo ngại và cần điều tra thêm.

Chất tạo ngọt nhân tạo làm thay đổi nội tiết tố

Sucralose và acesulfame-K làm tăng giải phóng insulin bằng cách kích hoạt các thụ thể vị ngọt và các thụ thể cảm nhận canxi. Phản ứng nội tiết tố này có thể giải thích tại sao chất làm ngọt nhân tạo làm giảm khả năng dung nạp glucose. Chất làm ngọt nhân tạo cũng không làm giảm ghrelin, một loại hormone kích thích sự thèm ăn tăng lên trong thời gian nhịn ăn và giảm đi khi ăn. Thiếu giải phóng ghrelin thúc đẩy sự thèm ăn và lượng thức ăn ăn vào tăng lên, có nghĩa là tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo có thể bắt đầu một lượng calo cao hơn thay vì giảm .

Chất làm ngọt nhân tạo có liên quan đến chức năng thần kinh bị suy giảm

Việc uống nước ngọt nhân tạo có liên quan đến việc tăng nguy cơ đột quỵ và mất trí nhớ. Aspartame cũng được biết là gây ra các triệu chứng thần kinh như đau đầu, co giật và đau nửa đầu. Aspartame gây ra những tác động này bằng cách tạo ra các gốc tự do dư thừa trong não và bằng cách tăng nồng độ phenylalanine và axit aspartic, những chất này ức chế quá trình tổng hợp và giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh. Nếu mục tiêu của bạn là bảo vệ sức khỏe não bộ, bạn có thể muốn tránh chất làm ngọt nhân tạo.

Chất làm ngọt không giúp giảm cân mà có thể gây tăng cân

Nghiên cứu về chất làm ngọt nhân tạo và giảm cân là hỗn hợp. Các nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ tích cực giữa việc tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo và cân nặng cao hơn, nhưng có thể xảy ra quan hệ nhân quả ngược lại vì những người thừa cân có nhiều khả năng tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo không calo để cố gắng giảm cân. Tuy nhiên, trong một phân tích tổng hợp năm 2017, các tác giả đã kết luận rằng chất làm ngọt nhân tạo không nhất thiết dẫn đến giảm cân và trong một số trường hợp, dường như gây tăng cân.

Những đối tượng không nên sử dụng chất làm ngọt nhân tạo

Phụ nữ mang thai và cho con bú nên cảnh giác với chất làm ngọt nhân tạo. Ăn chất làm ngọt nhân tạo trong khi mang thai làm tăng đáng kể nguy cơ sinh con cao so với tuổi thai, ngay cả khi chỉ số BMI của mẹ và các yếu tố nguy cơ khác được kiểm soát. Bảy năm sau, con của những phụ nữ tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo khi mang thai cũng có nguy cơ bị thừa cân hoặc béo phì. Việc người mẹ tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo có thể thúc đẩy các vấn đề về cân nặng ở trẻ bằng cách gây ra những thay đổi về trao đổi chất trong giai đoạn phát triển quan trọng của thai kỳ.

Dựa trên bằng chứng này, tôi khuyên phụ nữ có thai và đang cho con bú, trẻ em, người kháng insulin và bệnh nhân tiểu đường, bệnh nhân đau nửa đầu và bệnh động kinh nên tránh chất tạo ngọt nhân tạo